„გასული საუკუნის 90-იან წლებში პანკისის ხეობა, რომელიც საქართველოს ჩრდილო-აღმოსავლეთით მდებარეობს, ჩეჩენი ბოევიკების საქმიანობის, ნარკოტიკების უკანონო ბრუნვის და გავრცელებული სისასტიკის გამო მთელი მსოფლიოსთვის ველურ და საშიშ რეგიონთან ასოცირდებოდა. თუმცა ახლა პანკისი მშვიდი ადგილია, როგორც დასახლებების უმრავლესობა საქართველოში. მასობრივი ინფორმაციის საშუალებების ყურადღება მან ხელახლა მხოლოდ სირიაში ომის ესკალაციის შემდეგ მიიპყრო. ექსტრემისტული დაჯგუფება „ისლამური სახელმწიფოს“ რამდენიმე მაღალი რანგის წევრი პანკისელი აღმოჩნდა, მათ შორის იყოს „ომის მინისტრი“ თარხან ბათირაშვილი, უფრო მეტად ცნობილი როგორც ომარ ალ-შიშანი და ბევრი სხვა.

ადრე ხეობაში უდიდესი ავტორიტეტით სარგებლობდა ადგილობრივი უხუცესთა საბჭო. თუმცაღა რელიგიურ ცხოვრებაში მომხდარმა ცვლილებებმა ეს ძალა დაასუსტა და სალაფიტების საზოგადოება სულ უფრო და უფრო მეტად ეჭვის ქვეშ აყენებდა საბჭოს როლს.

პანკისის ხეობაში ძირითადად ეთნიკური ჩეჩნები ცხოვრობენ, რომლებიც საკუთარ თავს ქისტებს უწოდებენ და პრაქტიკულად ყველა სუნიტი მუსლიმია. თავდაპირველად მათი უმრავლესობა სუფისტი იყო. ჩეჩნურ ტრადიციებთან დიდი კავშირის გამო, ისინი უფრო მეტად ცნობილები არიან როგორც „ტრადიციული ისლამის“ მიმდევრები. თუმცა დღეს, ხეობაში მცხოვრები ადამიანების უმრავლესობა საკუთარ თავს სალაფიტს უწოდებს (სუნიზმის ჩარჩოებში არსებული ულტრა-კონსერვატიული მიმდინარეობა) და ამტკიცებენ, რომ წმინდა წერილის უფრო მეტად სწორ ინტერპრეტაციას მიყვებიან და უარყოფენ ტრადიციებს, რომლებსაც ისინი „არაისლამურად“ მიიჩნევენ“, – წერს გამოცემა.

OC Media–ს კითხვაზე, ხშირად ახდენენ პანკისის ასოცირებას ტერორიზმთან. თქვენ როგორ მიგაჩნით, რატომ ხდება ეს? ბექხან ფარეულიძე პასუხობს: ძირითადი მიზეზი არის ის, რომ სადღაც 2000 წელს აქ დიდი რაოდენობით ბოევიკები იყვნენ და რთულმა სიტუაციამ ხელისუფლებას პანკისი ხეობის გაკონტროლებაში ხელი შეუშალა. აქ ხალხს იტაცებდნენ, ნარკოტიკებით ვაჭრობდნენ და სხვა საშინელი ამბები ხდებოდა. სამწუხაროდ, ეს იმიჯი შემოგვრჩა და ვერაფრით ვახერხებთ მის თავიდან მოშორებას იმის მიუხედავად, რომ ბოლო წლების განმავლობაში მსგავსი რაღაცეებისგან ძალიან შორს ვართ.

ასევე მგონია, რომ სხვადასხვა ორგანიზაცია გარკვეულ მოგებას ნახულობს ასეთი რეპუტაციის მქონე ადგილზე ყოფნით. ისინი ამტკიცებენ, რომ აქ ძალიან დაძაბული სიტუაციაა და ამით დიდი გრანტების მიღებას ცდილობენ. ეს ის არის, რასაც ახლა აქ ვხედავ.

პანკისიდან სირიაში ახალგაზრების წასვლას სალაფიტური თემის იმამი ასე ხსნის: „ახალგაზრდების უმრავლესობა ამ ქვეყანაში დამკვიდრებას ვერ ახერხებებს, მათ მომავალი არ აქვთ. ჩვეულებრივ ისინი თურქეთში, უკრაინაში ან ევროპაში გადადიან. მათი უმრავლესობა, ვინც სირიაში აღმოჩნდა, იქ თურქეთიდან გადავიდა. ახალგაზრდები, რომლებსაც ესმით, რომ ხეობაში არანაირი მომავალი არ აქვთ - აქ არ არის სამუშაო, მიუხედავად იმისა, რომ ისინი დაიბადნენ და გაიზარდნენ საქართველოში, იღებენ როგორც მეორეხარისხოვან ადამიანებს - ძალიან იმედგაცრუებულები არიან და გამგზავრება სურთ. ხოლო შემდეგ, ისევე როგორ სხვა მრავალი ქვეყნის მცხოვრებები, საბოლოო ჯამში სირიაში აღმოჩნდებიან. მაგრამ არის ადამიანების სხვა ტიპიც - ისინი დარწმუნებულები არიან, რომ მიმდინარეობს ომი ღმერთისთვის, სირიაში მყოფი ხალხისთვის. ისინი ხედავენ თუ როგორ მხეცურად ხოცავენ ქალებს, მოხუცებს და იქ მათ დასახმარებლად მიდიან. აღსანიშნავია ისიც, რომ სხვა ქვეყნებთან შედარებით, იქ საქართველოდან ცოტა ხალხი იმყოფება“.

OC Media–ს კითხვაზე – ზოგიერთი წყაროს თანახმად, ხეობაში სალაფიტები დაფინანსებას არაბული ქვეყნებიდან იღებენ. ამასთან დაკავშირებით რისი თქმა შეგიძლიათ? ბექხან ფარეულიძე ამბობს: „მე ვფიქრობ, რომ დასაწყისისთვის მათ მტკიცებულებები უნდა წარმოადგინონ. დარწმუნებული ვარ, ამის გაკეთებას ვერ შეძლებენ იმიტომ, რომ მტკიცებულებები არ არსებობს. ჩვენ, პანკისელი მუსლიმები, არცერთ გარე ძალაზე არ ვართ დამოკიდებულნი. ჩვენ არც „ბნელი“ ორგანიზაციებისგან ვფინანსდებით. ჩვენ მუსლიმები ვართ და ვცხოვრობთ ისე, როგორც სხვები, ვმუშაობთ როგორც სხვები, გვაქვს ხელფასები - არაფერს ვმალავთ. შესაძლოა, ისინი ვარაუდობენ, რომ რადგან საქართველოდან ზოგიერთი ახალგაზრდა არაბულ სახელმწიფოებში განათლების მისაღებად მიდის, მათ რაღაც კავშირები უნდა ჰქონდეთ. მაგრამ მხოლოდ ამაზე დაყრდნობით საუბარი არ შეიძლება“.

ინტერვიუში სალაფიტური თემის იმამი სუფისტებსა და სალაფიტებს შორის უთანხმოებაზეც საუბრობს: „ჩვენი საზოგადეობა არ გაყოფილა. უბრალოდ, არიან ადამიანები, რომლებსაც უნდათ ასეთი შთაბეჭდილება შექმნან. ძირითადად ასაკოვანი ადამიანები, როდესაც ჟურნალისტებს ინტერვიუს აძლევენ, ამბობენ, რომ ხეობაში რელიგიური რადიკალიზაციაა, რომ არსებობს ზოგიერთი პრობლემა, მაგრამ მათ ეს სჭირდებათ, რადგან შიშობენ, რომ დაკარგავენ ძალაუფლებას და იმ დახმარებას, რომელსაც ხელისუფლებისგან იღებენ.

შემიძლია დაგარწმუნოთ, რომ საზოგადოების გაყოფაზე ლაპარაკიც კი არ შეიძლება იყოს. ჩვენ ერთიანი ვართ. ერთადერთი ის არის, რომ დრო და დრო თავს იჩენს ხოლმე უთანხმოებები, მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ჩვენ გავიყავით. მხოლოდ ორგანიზაციებისა და ასაკოვანი ადამიანებისთვის არის მომგებიანი ასეთი ჭორების გავრცელება, რათა დაფინანსება არ დაკარგონ“, – აღნიშნავს ბექხან ფარეულიძე.

„უწინ უხუცესთა სამჭო არასამთავრობო ორგანიზაცია იყო, რომელიც სამთავრობოდ გადაიქცა. ჩვენ პატივს ვცემთ უხუცესებს, სხვადასხვა საკითხზე მათგან რჩევებს ვიღებთ. მიუხედავად განსხვავებული შეხედულებებისა, კარგი ურთიერთობა გვაქვს. ბუნებრივია, არსებობს გამონაკლისები, მაგრამ საერთო ჯამში სურათი ასეთია. მთავრობა ცდილობს, მათი საშუალებით ხეობაზე როგორმე გავლენა მოახდინოს, მაგრამ დღესდღეისობით, მათ არავითარი რეალური ძალა და როლი არ გააჩნიათ ხეობაში. თუმცა, მთავრობამაინც ცდილობს ამ ორგანიზაციი გაძლიერებას და ბერკეტების მიცემას. აქ არ არის და შეუძლებელია იყოს დაპირისპირება. ეს მხოლოდ კონკრეტული პირების და არა ჯგუფის დონეზე ხდება“, – ციტირებს OC Media სალაფიტი იმამის კომენტარს.

ინტერვიუში ბექხან ფარეულიძე პანკისის ხეობაში სალაფიტების როლზეც საუბრობს: „თუ ვინმეს აინტერესებს, შეუძლიათ იხილონ, რა როლი ითამაშეს სალაფიტებმა პანკისში მნიშვნელოვანი პრობლემების აღმოფხვრაში. ხალხს იტაცებდნენ, ყიდიდნენ ნარკოტიკებს და ჩადიოდნენ მკვლელობებს. დღეს ვერ იპოვით ვერცერთ ადამიანს, ვინც ყიდის ან ყიდულობს ნარკოტიკს; ძალიან რთულია მათი პოვნა, ვინც სვამს ან ქუჩაში ეწევა. რა თქმა უნდა, ასეთები არიან, მაგრამ არა იმდენი, რამდენიც ადრე. თქვენ ვერ გაიგებთ, რომ ვინმემ ცოლი მოკლა ან ზიანი მიაყენა ოჯახს. სახალხო დამცველმაც კი თქვა, რომ ხეობაში არ დაფიქსირებულა ოჯახში ძალადობის არცერთი შემთხვევა. უბრალოდ შეხედეთ იმას, რაც მეზობელ ქალაქებსა და სოფლებში ხდება - პანკისს რეგიონში უკეთესი მაჩვენებლები აქვს.

ჩვენთან ძალიან სტაბილური სიტუაციაა და დიდწილად რელიგიური ლიდერების წყალობით. ჩვენ ვიღებთ განათლებას და ხეობაში ვბრუნდებით იმისთვის, რომ ვიბრძოლოთ და ვიქადაგოთ ჭეშმარიტი ფასეულობები. რა თქმა უნდა, თავისი როლი ითამაშა პოლიციამაც, მაგრამ რელიგიური ლიდრებების წვლილი უდაოა. პოლიცია ყველგანაა, მაგრამ დანაშაულები მაინც ხდება იმ ადგილებში, სადაც სხვა რელიგიაა. ჩვენ გულმოდგინედ ვმუშაობთ და ვაგრძელებთ ამის გაკეთებას იმიტომ, რომ ეს ისლამია - რელიგია, რომელიც უარყოფს და ებრძვის საზოგადოების ნაკლოვანებებს“.

კითხვაზე – პანკისში რამდენად გამართლებულია ადრეული ქორწინება, რაც ქართული კანონმდებლობით აკრძალულია? ბექხან ფარეულიძე პასუხობს: მინდა აღვნიშნო, რომ ხეობაში ეს ხშირად არ ხდება. ჩვენ არასოდეს განგვიცხადებია, რომ ადრეულ ასაკში ქორწინება კარგია, მაგრამ, რა თქმა უნდა, ისეთი შემთხვევები არის, როდესაც ახალგაზრდები 18 წლამდე ქორწინდებიან. თუ გოგონა და მისი მშობლები თანახმა არიან, მაშინ ვერც მე - რელიგიური ლიდერი და ვერც ვინმე სხვა აუკრძალავთ მათ ქორწინებას. თუმცა, პირადად მე მსგავსი შემთხვევები არ მახსოვს. უკეთესი იქნებოდა, თუ ისინი ცოტა ხანს მოიცდიდნენ, გაიზრდებოდნენ, გაიგებდნენ რა უნდათ სინამდვილეში, შემდეგ კი დაქორწინდებოდნენ“.

სალაფიტური თემის იმამი ინტერვიუში ყურადღებას იმ პრობლემებზეც ამახვილებს, რაც პანკისელებს საზღვრის გადაკვეთის დროს ექმნებათ.

„საზღვრის გადაკვეთის დროს პანკისის ყველა მცხოვრებს, სალაფიტია ის თუ არა, პრობლემა ექმნება. მგონია, რომ ეს უფრო დისკრიმინაციას გავს. ისინი გაჩერებენ მხოლოდ იმიტომ, რომ ქისტი ხარ და მნიშვნელობა არ აქვს სალაფიტი ხარ თუ რაიმე კავშირი გაქვს მათთან. მიჭირს იმის გაგება, თუ რატომ ხდება ეს. იმისთვის, რომ ხალხს სირიაში წასვლაში ხელი შეუშალონ? თუ ასე გვიგდებენ აბუჩად? ხანდახან მესმის, როგორ ამბობენ: „თქვენ, ქისტებმა აიწყვიტეთ“ და ვფიქრობ, რომ ამ გზით ცდილობენ საკუთარი ძალაუფლება აჩვენონ.

ეს ძალიან სამწუხაროა. ვამბობთ, რომ თავისუფალ ქვეყანაში ვცხოვრობთ, მაგრამ ამავე დროს ხალხს დაბრკოლებების გარეშე გადაადგილება არ შეუძლია. შემიძლია გავიგო, თუ ჩაიდინეთ დანაშაული ან ეჭვმიტანილი ხართ რამეში, მაგრამ მთელი პანკისის ხეობა, ყველა ქისტი არ შეიძლება იყოს ბოროტმოქმედი. ადამიანებს აქვთ უფლება, გაიგონ, რატომ აჩერებენ საზღვარზე, აეროპორტში, რატომ გიყურებენ ეჭვით. მაშინ კი, როდესაც მიზეზი არ იცი, თავს დამცირებულად გრძნობ“.

ინტერვიუს დასასრულს OC Media–ს წარმომადგენელმა სულხან ბორძიკაშვილმა, რომლის ავტორობითაც სტატია გამოქვეყნდა, სალაფიტური თემის იმამს ჰკითხა – რა ქმედებებს ისურვებდა სამოქალაქო საზოგადოების ან სახელმწიფოს მხრიდან ხეობაში?

„მინდა მივმართო არასამთავრობო ორგანიზაციებს და ვთქვა, რომ ნუ მოუსმენენ მხოლოდ იმათ, რომლებიც ადგილობრივების მხოლოდ ცუდ იმიჯს ქმნიან. მათ არ უნდა სჯეროდეთ მხოლოდ ერთი მხარის და უნდა მიიღონ ზომები იმისთვის, რომ დაინახონ სრული სურათი. მუდმივად ვამბობ, რომ პანკისში არიან ორგანიზაციები, რომლებიც მხოლოდ ტყუილს ეფუძნებიან. ისინი აგრძელებენ იმის მტკიცებას, რომ ჩვენ ხეობისთვის საფრთხეს წარმოვადგენთ, რომ მათ დახმარება სჭირდებათ. ეს ტყუილი მათ დაფინანსების მიღებაში ეხმარებათ. თუმცა ისინი უბრალოდ პატარა პრობლემას დიდ პრობლემად აქცევენ. აქ არ არის რადიკალიზაცია, ვაჰაბიზმი და სხვა მსგავსი პრობლემა და რაღა თქმა უნდა, ჩვენ არანაირ რადიკალიზაციას არ ვუჭერთ მხარს“.

ქართულ ენაზე ნათარგმნია პანკისის სათემო რადიო WAY–ს მიერ OC Media–ს
რუსულენოვანი სტატიიდან